Hissedilebilir Yüzeyler Görme Engelli İnsanlara Nasıl Yardımcı Olur?
Görme engelli kişiler için günlük yaşam diğer kişilere oranla daha zorlayıcıdır. Yaşamlarını daha rahat ve kolay sürdürebilmeleri için hissedilebilir yüzeyler onlara gerekli olanlardan sadece biridir. Hissedilebilir yüzeyler, iç ve dış alanlarda kullanılabilen kabartmalı ürünlerdir. Bu ürünlerin evlerde, sokakta, ulaşım araçlarında kullanılması onlara büyük fayda sağlar.
Bu yüzeylerde, paslanmaz ve polimer hammaddeler kullanılır. Ürünlerde kullanılan maddelerden dolayı zor kirlenir, kolayca da temizlenir. Bunlara ek olarak sarı, kırmızı olarak parlak renklerde üretilirler. Bunun sebebi de görme bozukluğu yaşayan kişilerden bazıları az da olsa görme yetisine sahip olabilirler. Dolayısıyla parlak ve canlı renkleri fark edebilirler. Böylece onlar için bir kolaylık olur.
Görme engelliler için yapılan bu yüzeyleri kişiler ayakkabıları, bastonları ile rahatça hissedebilirler. Gitmek istedikleri yere daha güvenli bir şekilde ulaşabilir ve yapmak istediklerini yapabilirler. Bu ürünler onların güvenliği, rahatlığı, sosyal yaşama daha kolay uyum sağlamaları, tek başlarına yaşamda yer edinebilmeleri için çok değerlidir.
Görme Engelliler İçin Hissedilebilir Yüzeyler İşaretleri Nedir?
Görme engelliler için özellikle sokaklarda, ulaşım araçlarında, sosyal yaşam alanlarında kullanılan işaretler vardır. Genelde yol yapımında kullanılırlar. Hissedilebilir yüzey işaretleri şerit, kabarık, pastil şeklinde zeminlerden oluşur. Bu işaretler görme engelli bireylerin yolda yürürken karşılaşabilecekleri engeller konusunda uyarmak ve onları yönlendirmek içindir. Her yerde görebileceğimiz hissedilebilir yüzey işaretleri çeşitli şekillerle yol üzerlerinde bulunurlar.
Peki, bu hissedilebilir yüzey işaretleri nelerdir, hangi şekillerde hangi anlamlara gelir? Hissedilebilir yüzey işaretlerini 2’ye ayırabiliriz. Bunlar kılavuz yüzey ve uyarıcı yüzeylerdir. Bir tanesi yolda kişinin düzgün yürüyebilmesi, yolu takip edebilmesi için kullanılırken diğeri dikkat edilmesi gereken noktaları, onlar için tehdit oluşturabilecek yerleri ifade etmek için kullanılır.
Hissedilebilir yüzey işaretlerinden ilki olan kılavuz yüzey, görme engelli kişilerin gidecekleri yere rahat ve elbette güvenli bir şekilde varmaları amacıyla tasarlanmıştır. Kılavuz yüzey, çubuk şeklinde kabartmaları olan bir yüzey işaretidir. İşaretler yürüme yolunu belirtecek şekilde birbirine paralel olarak konumlanır. Bu çubukların aralarındaki mesafeler görme engelliler için üretilen en geniş baston baz alınarak konumlandırılır. Bu sayede kullandıkları bastonu iki kılavuz yüzeyin arasına denk getirerek sorunsuz bir şekilde yürüyebilirler. Kılavuz yüzeyin yol üzerinde devam etmesi görme engelli bireylerin dikkat etmeleri gereken bir engel olmadığını ifade eder.
Hissedilebilir yüzey işaretlerinden ikincisi olan uyarıcı yüzey, görme engelli bireylerin yol üzerinde karşılarına çıkabilecek tehdit ve engelleri onlara belirtmek içindir. Bu işaretler kesik koni ya da kubbe şeklinde olur. Kişiler yol üzerinde bastonları ile bu işaretlere denk geldiklerinde dikkatli olmaları gerektiğini anlarlar. Bu işaret onlar için bir uyarıdır. Uyarıcı yüzey merdiven önlerinde, kapı giriş ve çıkışlarında, asansör önlerinde bulunur. Görme engelli bireyler için tehlikeyi en aza indirmek için önemli ve gerekli bir işarettir.
Hissedilebilir Yüzey Yasası Nedir?
Görme engelliler için uygulanan hissedilebilir yüzeylerin faydalı olabilmesi için belli standartlara sahip olması gerekir. 5378 sayılı kanun ile bu standartlar maddelerle belirtilmiştir. Bu yasa içeriğinde hissedilebilir yüzeyin uygulanacağı alanlara ve nasıl uygulanacağına dair kanunları barındırır. Kanunun 2. ve 3. maddesinde bu hususlara yer verilmiştir.
Hissedilebilir Yüzeyler Yasası, 12 Temmuz 2006 tarihinde resmî gazetede yayınlanarak Türkiye’de yerini almıştır. Bu yasaya göre hissedilebilir yüzey ürünleri gerekli testler sonucunda kullanıma sunulmalıdır. Yüzeyler kir tutmamalı, kolay temizlenmelidir. Tüm hava koşullarına uyum sağlamalıdır. Bu yasa ile yüzeylerin mesafesi, genişliği, derinliği gibi hususlar da hükme bağlanmıştır.
Hissedilebilir Yüzey Teknik Şartnamesi Nedir?
Hissedilebilir yüzey teknik şartnamesi ile görme engelli bireylerin yanı sıra bu ürünleri üreten firmaların da haklarının savunulması amaçlanmıştır. Bu şartname tüm sektörlerde de olduğu gibi devletin bu sektör için de zorunlu kıldığı bir şartname türüdür. Bu şartnameler olumsuz durumlarla karşılaşmamak için iki tarafında haklarını korumak için oluşturuluyor.
Bu şartnamede, ürünlerde uygulanması gereken özellikler madde madde açıklanmıştır. Hissedilebilir yüzey teknik şartnamesinde yüzeyler dört başlık altında değerlendirilmiştir. Kılavuz yüzey, paralel dizilimli uyarıcı yüzey, kılavuz yüzey (iç mekân tabansız), paralel dizilimli uyarıcı yüzey (iç mekân tabansız) başlıklarıyla iç ve dış yüzeyler ayrı ayrı ele alınmıştır. Bunun sebebi ise iç ve dış mekanlarda kişilerin farklı şekillerde hareket ediyor olmalarıdır. Buna örnek olarak dış mekânda ayakkabı kullanıp iç mekânda çıplak ayakla durulması verilebilir. Ürünlerin dış yapısı, içeriğinde kullanılan malzemeler, yapıştırma tekniği, ürünün ölçüleri gibi birçok unsur bu şartnamede tek tek irdelenmiştir.
